Twee belangrijke oorzaken
- Het verschil in kleurweergave tussen beeldschermen en drukwerk komt voort uit het gebruik van verschillende kleurmodellen. Zo heb je de kleurweergave van beeldschermen (RGB) versus drukwerk (CMYK en PMS)
- Een andere belangrijke factor die van invloed is op kleurverschillen is het gebruik van coated en uncoated papier.
Wat is het verschil tussen RGB , CMYK en PMS kleuren?
RGB kleuren (voor beeldschermen)
RGB staat voor Red, Green, Blue. Het is een kleurmodel dat wordt gebruikt voor digitale weergave van kleuren op beeldschermen, zoals computermonitoren, televisies, smartphones, en andere elektronische apparaten.
Hier is een korte uitleg van elke component in het RGB-kleurmodel:
- Rood (Red): Dit vertegenwoordigt de hoeveelheid rood licht in een kleur. Het varieert van 0 (geen rood) tot 255 (maximale hoeveelheid rood), waarbij 0-255 een schaal vormt om de intensiteit van rood in een kleur te bepalen.
- Groen (Green): Dit vertegenwoordigt de hoeveelheid groen licht in een kleur. Net als bij rood varieert het van 0 tot 255, waarbij 0 geen groen en 255 maximale groenintensiteit aangeeft.
- Blauw (Blue): Dit vertegenwoordigt de hoeveelheid blauw licht in een kleur. Evenals rood en groen varieert het van 0 tot 255, waarbij 0 geen blauw betekent en 255 de maximale blauwintensiteit weergeeft.
Door verschillende combinaties van rood, groen en blauw te gebruiken, kunnen miljoenen kleuren worden gemaakt. Het RGB-kleurmodel werkt door het mengen van licht van verschillende intensiteiten van deze drie basiskleuren, wat resulteert in een breed spectrum van kleuren die zichtbaar zijn op het scherm.
Het RGB-kleurmodel wordt voornamelijk gebruikt voor digitale beeldweergave, zoals foto’s, afbeeldingen, video’s en websites, omdat elektronische apparaten licht uitstralen om kleuren weer te geven. In tegenstelling tot het CMYK-kleurmodel, dat wordt gebruikt voor drukwerk, is RGB geschikter voor digitale toepassingen waarin de kleuren worden weergegeven door het uitstralen van licht in plaats van inkt te absorberen.
CMYK kleuren (voor drukwerk)
CMYK staat voor Cyan, Magenta, Yellow en Key (Black). Het is een kleurmodel dat veel wordt gebruikt in de druk- en printindustrie om kleuren te creëren door middel van vier basiskleuren.
Hier is een korte uitleg van elk van de vier kleuren in het CMYK-model:
- Cyan (C): Cyan is een blauw-groene kleur. In het CMYK-model wordt deze kleur gebruikt om blauwe tinten en tinten van groen te creëren.
- Magenta (M): Magenta is een roze-paarse kleur. In het CMYK-model wordt deze kleur gebruikt om roodtinten en tinten van paars te creëren.
- Yellow (Y): Yellow staat voor geel. In het CMYK-model wordt deze kleur gebruikt om gele tinten en tinten van oranje te creëren.
- Key (K) – Black: In het CMYK-model staat “K” voor Key, wat de zwarte kleur vertegenwoordigt. Hoewel het voor de hand liggend lijkt dat “B” voor black zou moeten staan, wordt “K” gebruikt om verwarring met “B” van blauw te voorkomen. Het gebruik van zwart (K) in plaats van het mengen van cyaan, magenta en geel om zwart te creëren, helpt om diepere, donkerdere en betrouwbaardere zwarttinten te bereiken in drukwerk.
Door deze vier kleuren in verschillende hoeveelheden te mengen en over elkaar te leggen, kunnen bijna alle kleuren worden gereproduceerd. Het CMYK-model wordt gebruikt bij het drukken van kleurenafbeeldingen, foto’s en andere grafische ontwerpen, waarbij elke kleur wordt opgebouwd door het combineren van de vier basiskleuren in verschillende verhoudingen.
PMS/PANTONE kleuren (voor drukwerk)
Pantone-kleuren, ook bekend als PMS-kleuren (Pantone Matching System), zijn een gestandaardiseerd kleurensysteem dat wordt gebruikt in de grafische industrie. Het systeem is ontwikkeld door het bedrijf Pantone Inc. en biedt een uitgebreide reeks kleuren die elk zijn toegewezen aan een uniek identificatienummer.
In tegenstelling tot RGB (Red, Green, Blue) en CMYK (Cyan, Magenta, Yellow, Key/Black) kleuren, die afhankelijk zijn van licht en inkten om kleuren te creëren, zijn Pantone-kleuren opgebouwd uit 15 basis pigmenten, waaronder wit en zwart. Door verschillende hoeveelheden van deze basispigmenten te mengen, worden specifieke kleuren gecreëerd, die elk een eigen Pantone-nummer krijgen.
Het Pantone Matching System is ontworpen om kleuren consistent en nauwkeurig te reproduceren, ongeacht de drukmethode of de locatie waar het drukwerk wordt geproduceerd. Dit maakt Pantone-kleuren ideaal voor situaties waar kleurnauwkeurigheid van cruciaal belang is, zoals bij het afdrukken van bedrijfslogo’s, merkidentiteit, marketingmaterialen en andere toepassingen waar consistente kleurweergave vereist is.
Ontwerpers, drukkers en andere professionals in de grafische industrie gebruiken Pantone-kleuren om ervoor te zorgen dat de gewenste kleuren nauwkeurig worden gereproduceerd, ongeacht het gebruikte drukproces. Het gebruik van Pantone-kleuren helpt dus om kleurconsistentie te garanderen en voorkomt onverwachte kleurverschillen tussen verschillende drukwerkuitingen en materialen.
Wat is het verschil tussen COATED en UNCOATED papier?
Er zijn eindeloos veel papiersoorten, maar ze zijn altijd coated of uncoated. Het verschil tussen deze papiersoorten schuilt in de kleurkracht; hoe groter de kleurkracht, hoe beter en scherper de kleuren van je ontwerp worden weergegeven.
Coated papier
Is gestreken papier met een gesloten oppervlakte. Dit leidt tot een grotere kleurkracht. Wanneer de kleuren in je drukwerk zo veel mogelijk overeen dienen te komen met de kleuren in je ontwerp, raad ik je dus aan om voor coated papier te kiezen.
Uncoated papier
Uncoated papier is niet gestreken en heeft ongeveer 20% meer inkt nodig, terwijl er meer dan 50% minder kleurtinten weergegeven kunnen worden. Dit komt onder andere door de open structuur van het papier, waardoor de inkt meer wordt geabsorbeerd. Als u een natuurlijke uitstraling wilt creëren bent u wellicht beter af met uncoated papier.
Gebruik een kleurenwaaier
De kleuren op je beeldscherm, of van een geprint voorbeeld, zijn dus geen betrouwbare referentie voor het uiteindelijke drukwerk. Wanneer je van te voren een goede indicatie van de kleur wilt hebben, kun je gebruik maken van een kleurenwaaier of kleuropbouwboek. Houd hierbij ook rekening met de kleur van het papier en het licht waarin je de kleur beoordeelt. Wanneer je bijvoorbeeld een gelige papiersoort kiest, zullen de kleuren anders uitvallen dan wanneer je een spierwitte papiersoort neemt. Iedere grafische vormgever en/of drukker heeft deze kleurenwaaiers wel in huis, dus maak een afspraak om deze te bekijken, zo weet u wat u uiteindelijk kunt verwachten.